چاپ بالشتکی نوعی فرآیند چاپ است که در آن تصویری ۲ بعدی روی یک شی سه بعدی منتقل می شود این کار مثل انجام فرآیند چاپ افست به صورت غیر مستقیم انجام میشود. در این فرآیند تصویر روی پلیت چاپ (کلیشه) از طریق یک پد سیلیکونی روی یک لایه (سطح چاپی) منتقل می شود. چاپ بالشتکی در بسیاری از صنایع مانند پزشکی، اتوماسیون، الکترونیک و تجهیزات، لوازم ورزشی و اسباب بازی به کار می رود. همچنین می توان از مرکب های رسانا، انواع چسبها، رنگ ها و روغن ها در آن استفاده کرد. تغییرات فیزیکی در لایه مرکب روی کلیشه و پد باعث می شود تا تصویر گراور چاپ شده به پد چسبیده و سپس روی لایه دیگر (سطح چاپی) منتقل شود. ویژگی های منحصر به فرد پد سیلیکونی باعث می شود تا تصویر از روی سطح صافی بلند شده و به روی انواع سطوح منتقل شود (مانند سطوح صاف، استوانه ای، مدور، زوایای ترکیبی، بافتها، سطوح تورفته و بیرون آمده). چاپ بالشتکی یا چاپ تامپو چیست؟ در واقع چاپ گود غیر مستقیم است. در این نوع چاپ، فرم چاپی مستقیما باسطح چاپی تماس پیدا نمی کند.بلکه این تماس از طریق بالشتک و یا غلتک انجام می گیرد.تاریخچه چاپ بالشتکی بر میگردد به روشی که باری اولین بار ، برای چاپ صفحه ساعت در سوئیس ابداع شد و در آن از یک بالشتک ژلاتینی استفاده گردید. تکامل جدی این روش چاپی زمانی انجام گرفت که ساخت بالشتک هایی از جنس سیلیکون امکان پذیر شد. در ساخت و قالب ریزی بالشتک های سیلیکونی نیازی به حرارت نیست، در نتیجه ،بروز مشکلات ناشی از ذوب کردن مواد در آن وجود ندارد. در اواسط دهه ۱۹۶۰ میلادی اولین دستگاه چاپ بالشتکی که با موتور برقی کار می کرد ساخته شد.طی سی سال گذشته از این روش برای چاپ رویاشیائ با سطوح هندسی و غیر هندسی و با مواد مختلف استفاده شده است. فرم چاپ بالشتکی معمولا به صورت مسطح و از نوع فرم های گود می باشد.به این فرمها کلیشه گفته می شود.مرکب بر روی بخش هایی از فرم که حاوی اطلاعات و در نتیجه گود می ابشد قرار می گیرد.تماس بالشتک سیلیکونی با کلیشه باعث می شود که مرکب از روی فرم به روی سطح سیلیکونی بالشتک انتقال یابد.در اینجا بالشتک مانند یک مهر ژلاتینی عمل می کند و بدین ترتیب امکان چاپ روی سطوح مختلف را فراهم میسازد. این شیوه چاپ در گروه چاپ های گود قرار می گیرد، این مسئله به دلیل استفاده از کلیشه گود در فرآیند چاپ می باشد. از ویژگی‌های این شیوه امکان چاپ، روی مواد مختلف و متنوع هم از نظر جنس مواد و هم از نظر شکل هندسی آنها می باشد بطوریکه با این روش می توان بر روی سطوح صاف، منحنی، گرد، محدب و حتی کره عمل چاپ را انجام داد. واسط چاپ در چاپ تامپو، لاستیکی از جنس سیلیکون است که به آن تامپون (Tampon) می گویند. این شیوه چاپ بسیار شبیه به مهرهای لاستیکی است با این تفاوت که در مهر حروف برجسته است اما در چاپ تامپو لاستیک سیلیکونی برجستگی ندارد و نقش را به شیوه ای دیگر به سطح قابل چاپ منتقل می کند. مراحل انجام چاپ تامپو چگونه است ؟ لازم است که از طرح مورد نظر فیلم تفکیکی (برای کارهای CMYK ) تهیه شود. از فیلم های هر رنگ کلیشه فلزی یا فتو پلیمری تهیه می شود که البته نوع کلیشه فلزی به دلیل مقاومت بالاتر در طی مراحل چاپ تامپو، استفاده بیشتر دارد. در صورت استفاده از کلیشه فتوپلیمری، شبیه به کلیشه های فلکسو، بایستی دارای ضخامت کم و سفتی بسیار باشند. اکنون از هر رنگ، یک کلیشه تهیه شده است که ترامها در روی آن به شکل گود هستند. هر کلیشه را در محل از پیش تعیین شده در ماشین چاپ تامپو قرار می دهند. در کنار هر رنگ کلیشه، مخزن رنگ به علاوه غلطک و تیغه های مربوطه قرار گرفته است. غلطک رنگ، از مخزن رنگ مربوطه به روی کلیشه کشیده می شود و درون گودی های کلیشه که همان نقش های مورد نظر است پر از رنگ می شود. یک تیغه رنگهای اضافه را از روی کلیشه جمع می کند. لاستیک سیلیکون از بالا به روی کلیشه یا گراوور فرود آمده و نقش را به روی خود منتقل می کند، سپس بطور اتوماتیک بالای سر موضوع قابل چاپ قرار گرفته و به آرامی بر سطح مورد نظر فرود می آید. بدین ترتیب نقش مورد نظر از روی گراور به موضوع ما منتقل می شود. در مورد رنگهای لیزر به همین ترتیب عمل شده و کار نهایی ما با طراحی چهار رنگ به چاپ خواهد رسید. چاپ تامپو به دلیل آماده سازی نسبتا ارزان و ماشین آلات نیمه اتوماتیک در تیراژهای کم برای بسیاری از کارهای چاپی مورد استفاده قرار می گیرد. در این شیوه چاپ به دلیل فشاری که تامپون به سطح چاپ شونده وارد می کند پشت سطح چاپ شونده بایستی محکم باشد مثلا در چاپ روی لیوانهای پلاستیکی ابتدا بایستی قالبی به اندازه لیوان تهیه کرد تا در هنگام چاپ درون لیوان قرار گیرد. با توجه به شیوه چاپ و استفاده از لاستیک سیلیکونی، در هنگام طراحی بایستی به ابعاد و موضوع مورد نظر جهت چاپ دقت کرد. تامپون به راحتی بر روی سطوح مختلف می نشیند بنابراین در هنگام چاپ روی سطوح منحنی، محدب، کرد و اشکالی از این قبیل بایستی بسیار دقت کرد و امکانات چاپخونه مورد نظر را سنجید چرا که ممکن است نقش در یک قسمت از کار بسیار پر رنگ و له شود و در قسمت دیگر کمرنگ. با چاپ تامپو روی چه موادی می توان چاپ زد؟ پلاستیک، ظروف pet ، چینی، فلز، CD اشکال قابل چاپ : سطوح تخت، منحنی، گود، محدب، گرد، کره. کالاهای چاپ شده با این روش : ظروف بستنی، ماست، خامه و … لیوانهای پلاستیکی، خودکار، ظروف زیرلیوانی، CD ظروف پلاستیکی محصولات بهداشتی آرایشی

این نوع چاپ  یکی از روش‌های تبدیل تصاویر دیجیتال به محصولات چاپی است. این روش معمولاً شامل چاپ حرفه‌ای در تیراژهای کم‌تعداد توسط نشر رومیزی و دیگر منابع دیجیتال است که به وسیلهٔ چاپگرهای لارج فرمت و یا چاپگرهای لیزری و جوهرافشان حرفه‌ای انجام می‌شود. این نوع چاپ دارای هزینه بیشتری برای چاپ هر صفحه در مقایسه با روش‌های سنتی مثل چاپ افست است ولی این قیمت بالاتر معمولاً با صرفه جویی در هزینه‌های دیگری که در تهیه پلیت‌های چاپ انجام می‌شوند برای تیراژهای کم‌تعداد جبران می‌شود. این روش امکان چاپ بلافاصله پس از تقاضا در تیراژ محدود را فراهم می‌آورد و امکان تغییر تصاویر و محتویات صفحه (اطلاعات متغیر) در هر برگ چاپی را در اختیار می‌گذارد.[۱] صرفه جویی در نیروی انسانی و توان رو به گسترش ماشین‌های چاپ دیجیتال در بالا بردن کیفیت، پایین آمدن هزینه تمام شده هر برگ چاپی و بالا رفتن تیراژ به این معناست که چاپ دیجیتال در حال رسیدن به نقطه رقابت با چاپ افست و حتی پیشی گرفتن از آن است.[۲]

فرایند

تفاوت اصلی بین این نوع چاپ و روش‌های سنتی چاپ مثل لیتوگرافی و چاپ افست، فلکسوگرافی، گراور، یا لترپرس در استفاده نکردن از پلیتهای چاپ است که در نتیجه مراحل آماده‌سازی پیش از چاپ سریع تر و ارزان‌تر هستند. مرسوم‌ترین روش‌ها شامل چاپگرهای جوهرافشان و لیزری هستند که پیگمنت یا تونر را بر روی زمینه‌های متنوعی همچون کاغذ، کاغذ عکاسی، کانواس یا بوم، چوب، فوم، شیشه، سنگ و … می‌نشانند. در بیشتر فرایندهای چاپ دیجیتال جوهر یا تونر همچون روش‌های سنتی در داخل کاغذ نفوذ نمی‌کنند بلکه لایه نازکی بر روی سطح تشکیل می‌دهند و در برخی سیستم‌ها ممکن است برای تثبیت آن‌ها بر روی زمینه از مواد اضافی و پوششی که توسط فرایندهای حرارتی یا تابش یووی افزوده می‌شوند نیز استفاده گردد. انواع چاپگرهای دیجیتال عبارتند از : چاپ جوهر افشان ،  لیزری ،  حرارتی ، چاپگر تصعید رنگ ، چاپ الکتروفتوگرافی.

در لیتوگرافی بعد از اینکه تلق‌ ها آماده شد، آنها را بر روی زینک‌ های خام چسبانده و با گیره‌ هایی مخصوص فیکس می‌کنند . سطح زینک خام از مواد پلیمری جاذب مرکب پوشانده شده است و در طی فرایند ساخت زینک قسمت‌ های اضافی از روی سطح آن برداشته میشود تا فقط بخش‌ های طرح باقی بماند. در حقیقت عملیات چاپ بر روی زینک برعکس حالت معمول انجام میشود .

لیتوگرافی یا چاپ سنگی چیست؟

لیتوگرافی یا چاپ سنگی به تصاویری اشاره دارد که روی یک سطح صاف چاپ میشوند، این روش چاپ برپایه این اصل است که روغن و آب با هم مخلوط نمی شوند. چاپ با یک سنگ (سنگ آهک ) و یک صفحه فلزی انجام می شود.

دستگاه لیتوگرافی چیست ؟

چاپگر با استفاده از جوهر های روغنی هر رنگ روی یک سنگ یا صفحه جداگانه کار می کند. به طور سنتی این سطح صاف از یک سنگ آهک خاص تهیه میشده است، اما امروزه از صفحات چاپی آلومینیومی و سنگ های اصلی استفاده می شود.

صفحه روی یک دستگاه پرس مخصوص قرار میگیرد و سپس با غلطک های چرمی یا پلاستیکی چرخانده می شود. در مرحله بعد کاغذ روی دستگاه چاپ گذاشته می شود و از طریق پرس به صورت دستی فرآیند اجرا می شود. مانند بسیاری از فرآیندهای صنعت چاپ ، هر رنگ یک بار چاپ می شود. معمولاً روزانه یک رنگ چاپ می شود. بنابراین چاپی که از ده رنگ تشکیل شده باشد ، ممکن است انجام فرآیند حدود ۱۰ روز طول بکشد.

پس طبقه توضیحات بالا ، خوب است که بدانید  تمام رنگ ها از ترکیب سه رنگ قرمز، زرد و آبی تشکیل می شوند ، در لیتوگرافی ورقه های زینک (آلومینیوم) هر ورق یک رنگ را چاپ میکند تا در نهایت با ترکیب ۳ رنگ اصلی ، رنگ های دلخواه و مورد نظر بدست آیند . سپس زینک های آماده شده در لیتوگرافی را به چاپ خانه انتقال میدهند تا عملیات چاپ روی کاغذ صورت گیرد.

لیتوگرافی در چاپ افست

در سال ۱۸۵۳ روشی معروف به لیتوگرافی افست (یا چاپ افست) توسط جان استراتر از انگلیس برای اولین بار ثبت شد. این روش تا دهه ۱۸۷۰ عملی نشده بود ، هنگامی که غلتک های افست لاستیکی برای چاپ روی فلزات روی دستگاه های تخت و مسطح استفاده می شدند. در سال ۱۸۶۰ ، فرایند انتقال دهنده عکس اختراع شد و این امکان را به وجود آورد تا یک تصویر عکاسی روی کاغذ ویژه با جوهر نمابش داده شود و به چاپ برسد. شش سال بعد ، اولین صفحه نمایش نیمه سنگی لیتوگرافی در انگلستان مورد استفاده قرار گرفت.

لیتوگرافی افست گرچه درحال تکمیل شدن از همان فرآیندهای شیمیایی با نسخه دستی میباشد ، اما یک فرایند جداگانه و کاملاً متفاوت است. چاپ افست روشی است که در صنعت برای چاپ کتاب ، مجله مورد استفاده قرار می گیرد. این ماشین آلات و تجهیزات پیچیده ای نیاز دارند و فقط توسط چاپگران و افراد متخصص مورد استفاده قرار می گیرند تا فرآیند چاپ را انجام دهند.

توضیحی کوتاه از مراحل چاپ

همان طور که تا الان متوجه شدیم لیتوگرافی یکی از مراحل واسط در چاپ افست میباشد. در لیتوگرافی ابتدا فایل‌ ها به چهار رنگ اصلی تقسیم میشوند و سپس تصویر مربوط به هر رنگ با نوعی پلیمر مخصوص بر روی صفحه‌ فلزی چاپ میشود . جنس سطح این ورقه‌ فلزی از موادی درست شده است که به هیچ وجه مرکب چاپ را در خود جذب نمیکند، در عوض جنس مواد پلیمری که طرح را بر روی زینک چاپ می‌کنند جاذب مرکب می‌باشد.

برای ساخت زینک دستگاهی به نام ایمیج ستر مورد استفاده قرار میگیرد. این دستگاه هر چهار فایل تفکیک‌ شده از فایل اصلی را با رنگ مشکی بر روی تلق شفاف پرینت میگیرد. در حقیقت دستگاه ایمیج ستر ، یک پرینتر سیاه‌ و سفید بزرگ لیزی با قابلیت پرینت بر روی تلق شفاف میباشد که البته دقت چاپ و رزولوشن پرینت در این دستگاه بسیار بالاست .

در لیتوگرافی بعد از اینکه تلق‌ ها آماده شد، آنها را بر روی زینک‌ های خام چسبانده و با گیره‌ هایی مخصوص فیکس می‌کنند . سطح زینک خام از مواد پلیمری جاذب مرکب پوشانده شده است و در طی فرایند ساخت زینک قسمت‌ های اضافی از روی سطح آن برداشته میشود تا فقط بخش‌ های طرح باقی بماند. در حقیقت عملیات چاپ بر روی زینک برعکس حالت معمول انجام میشود .

چند نکته کاربردی درباره لیتوگراف

• لیتوگرافی به دلیل خاص بودنش به مادر صنعت چاپ معروف است
• لیتوگرافی از واژگان یونانی و از ترکیب دو کلمه لیتوس λίθος (líthos, “stone”) به معنای «سنگ» و کلمه گرافیا ( γράφειν (gráphein, graphia) به معنای «نوشتن» ساخته شده‌است.
  به زینک گیری در لیتوگرافی فیلم و زینک نیز گفته مییشود.
  فیلم و زینک یک روش زینک گیری است که مانند روش های قدیمی چاپ عکس است.
  دستگاهی به نام پلیت ستر ( plate setter)که دستگاه جدیدی است و بدون درست کردن فیلم مستقیما روی زینک چاپ می نماید.

تاریخچه این نوع چاپ در ایران

لیتوگرافی در زمان قاجاریه و در پادشاهی فتحعلی شاه قاجار بود که از اروپا به ایران راه یافت و نخستین بار عباس میرزا نایب‌السلطنه، محمد صالح بن حاج محمد باقر خان شیرازی معروف به میرزا صالح شیرازی را به مسکو فرستاد تا دستگاه لیتوگرافی را با خود به ایران آورد. این شخص دستگاه لیتوگرافی را به تبریز آورد و اولین چاپخانه سنگی را در ایران برپا نمود.

اولین چاپ لیتوگرافی در تبریز صورت گرفت و آنهم چاپ قرآن در سال ۱۲۵۰ قمری و کتاب زاد المعاد در سال بعد از آن بود. چندسال بعد از اولین چاپ لیتوگرافی در تبریز ، آقای «عبدالعلی» نامی اسباب لیتوگرافی را با خود به تهران آورد و در همان سال کتاب «تاریخ معجم» و پس از آن «پطر کبیر» را به چاپ رسانید. کتاب «حدیقهالشیعه» تألیف «مقدس اردبیلی» یکی دیگر از کتب لیتوگرافی است که در طی همان سال ها در تهران به چاپ رسیده‌ است.

پس از آن لیتوگرافی در مدت کوتاهی در دیگر شهر های ایران رواج یافت، به طوری که به مدت نیم قرن، تنها روش چاپ در ایران محسوب میشد ، به طور کلی  تا اواخر دوره قاجاریه هر چه در ایران به چاپ می‌رسید لیتوگرافی بود.

چاپ سربی در اوائل ظهور، به علت دشواری در چیدن حروف فارسی و غلط گیری و همچنین دقت و ممارستی که لازمه چاپ سربی بود، چندان رواجی نیافت، در حالی که هزینه نازل و سهولت کار با لیتوگرافی ، این روش را در مدت کوتاهی بر چاپ سربی مسلط کرد. در لیتوگرافی نقاشان و خطاطان و خوشنویسان می‌توانند با مرکب، هنر خود را در سرلوح، ترنج اندازی آغاز و انجام کتاب، و همچنین در تصاویر، به حد اعلای نفاست و زیبایی برسانند.

چاپ لیتوگرافی در لیبل پرینت

یکی از خدمات لیبل پرینت به عنوان یک مجموعه طراحی و چاپ انواع لیبل چاپ لیتوگرافی است.چاپ لیتوگرافی یکی از خدمات انتشارات متخصصان میباشد که همواره با کیفیت و در پروژه های بزرگی مورد استفاده قرار میگیرد، چاپ لیتوگرافی طبق آنچه در مقاله خواندیم بیشتر در پروژه های کتاب های خاص و مجلات مورد استفاده قرار میگیرد ، بنابراین اگر محتوای مورد نظر شما برای چاپ یکی از این موارد است میتوانید همین حالا با کارشناسان ما ارتباط بگیرید و از خدمات مشاوره رایگان ما استفاده کنید.